برای مقایسهی بازده انرژی سیستمهای پمپ حرارتی، ضریب عملکرد سالانه (JAZ) یک سامانه محاسبه میشود. گرچه تولیدکنندگان برای هر پمپ حرارتی [Wärmepumpe] مقدار بازدهی را بهصورت عدد عملکرد یا ضریب عملکرد (COP) اعلام میکنند، اما این مقدار در شرایط آزمایشگاهی اندازهگیری میشود و شرایط واقعی عملکرد را نشان نمیدهد. از همین رو، مقدار JAZ شاخص دقیقتری است.
بهطور ساده، JAZ برابر است با نسبت کل گرمای تولیدشده به کل برق مصرفشده در یک سال کامل:
JAZ = گرمای تولیدی (kWh/a) ÷ برق مصرفی (kWh/a)
مثال: یک پمپ حرارتی برای تولید 10 کیلوواتساعت گرما، 2.5 کیلوواتساعت برق و 7.5 کیلوواتساعت گرمای محیط مصرف میکند. اگر مقدار گرما (10) را بر برق مصرفی (2.5) تقسیم کنیم، ضریب عملکرد سالانه 4 بهدست میآید. این یعنی سیستم از یک واحد برق و سه واحد گرمای محیط استفاده کرده تا در مجموع چهار واحد گرما تولید کند.
روشهای محاسبه:
-
JAZ محاسبهشده: بر اساس دستورالعمل VDI 4650 میتوان مقدار JAZ را از روی مقادیر COP محاسبه کرد. شرایط واقعی عملکرد نیز از طریق ضریبهای تصحیح در این محاسبه لحاظ میشوند. این مقدار برای دریافت یارانه و اثبات رعایت قوانین انرژی تجدیدپذیر حرارتی مورد استفاده قرار میگیرد.
-
JAZ اندازهگیریشده: دادههای واقعی JAZ را میتوان در شرایط عملکرد واقعی با استفاده از کنتور برق جداگانه برای پمپ حرارتی و یک کنتور حرارتی بهدست آورد. معمولا مقدار اندازهگیریشده با مقدار محاسبهشده تفاوت دارد، چون شرایط نصب، طراحی و استفاده در هر پروژه متفاوت است.
همنام بودن این دو نوع JAZ در عمل اغلب باعث سردرگمی میشود.
