لولای در و پنجره یکی از اجزای حرکتی (یراقآلات حرکتی) محسوب میشود. در گذشته، این لولاها شامل دو تسمه فلزی بودند که بهصورت افقی در بالا و پایین درب قرار گرفته و تختههای چوبی را کنار هم نگه میداشتند. انتهای تسمه بهصورت حلقهای خم میشد و در پین یا پایهای در چارچوب قرار میگرفت. به این ترتیب، درب حول محور چرخش ایجاد شده باز و بسته میشد.
ساختار لولاها از سه بخش اصلی تشکیل میشود:
• قسمت پایینی لولا (Bandunterteil) : به چارچوب متصل میشود.
• قسمت بالایی لولا (Bandoberteil) : به لنگه بازشو در یا پنجره متصل میشود.
• محور چرخش (ِDorn) : که محور حرکتی لولا را تشکیل میدهد.
انواع لولاها:
بر اساس طراحی، لولاها به دستههای زیر تقسیم میشوند:
• لولای پیچشونده (Aufschraubbänder)
• لولای صلیبی (Kreuzbänder)
• لولای فیتشن (Fitschenbänder)
• لولای پیندار توکار (Einbohrzapfenbänder)
• لولای شیاردار (Einstemmbänder)
• لولای ساختاری (Konstruktionsbänder)
• لولای جوششونده (Anschweißbänder)
• لولای پیندار با بازوی تحملکننده (Zapfenbänder mit Traghebel)
لولاهای مدرن دارای کاربردهای متنوعی در دربها، پنجرهها و بالهای دروازهها هستند. این لولاها محور چرخشی را فراهم میکنند، وزن بال را تحمل میکنند، حرکت روان و بیاصطکاک را ممکن میسازند، حرکت بال را محدود میکنند و بهعنوان یک عنصر معماری در طراحی پنجرهها، دربها، دریچهها و مبلمان ایفای نقش میکنند.
لولاها به دلیل عملکرد و ساختارشان در معرض فشارهای محوری و شعاعی زیادی قرار دارند. آن ها باید نیروهای دینامیکی ناشی از ضربهها یا استفاده نادرست از لنگه باز را نیز تحمل کنند.
نقاط اتصال لولا با توجه به جنس مواد چهارچوب متفاوت است. در چهارچوبهای چوبی، لولاها پیچ میشوند یا درون چهارچوب جاسازی میگردند. در چهارچوبهای فلزی، لولاها معمولا جوش داده میشوند. تکنولوژی مدرن شامل نقاط اتصال لولای سهبعدی (dreidimensional) قابل تنظیم است که امکان تنظیم بال پس از نصب را فراهم میکند. در لولاهای پیچیدهتر، میتوان روان بودن حرکت یا فشار تماس را نیز تنظیم کرد.
انتخاب لولاها بر اساس نوع و طراحی عنصری که قرار است نگه داشته شود و حرکت کند، انجام میشود. این عناصر میتوانند از جنس چوب، آلومینیوم [Aluminium] ،فلز [Stahl]، شیشه یا پلاستیک باشند. دربها ممکن است لبدار (gefälzt)، لبدار ساده (gefälzt stumpf) یا بدون لبه (ungefälzt) باشند.
خط مرجع لولا [Bandbezugslinie]، خط فرضی در محل نصب لولا است که فاصله آن از لبه بالایی چهارچوب تعیینکننده موقعیت عمودی لولاهاست. تولیدکنندگان لولا باید اطلاعات مربوط به خط مرجع لولا را در کاتالوگها و مدارک فنی خود ارائه دهند تا محل نصب برای سازندگان درب و نصابان مشخص باشد.
