نفوذ، فرآیند طبیعی یا فنیای است که طی آن آب حاصل از بارندگی [Regenwasser] به درون خاک وارد میشود و به چرخه ی طبیعی آب بازمیگردد. در مناطق شهری که سطح زیادی از زمین با مصالح نفوذناپذیر پوشانده شده است، نفوذ کنترلشده به زمین یکی از عناصر کلیدی در مدیریت پایدار منابع آب به شمار میرود.
با استفاده از این روش در فضاهای شهری، بار وارد بر سیستم فاضلاب کاهش مییابد، احتمال بروز سیلاب در هنگام بارندگی شدید کمتر میشود و فرآیند تغذیه ی آبهای زیرزمینی تسهیل میگردد. همچنین این کار باعث بهبود شرایط اقلیمی شهر میشود، چون رطوبت خاک را حفظ میکند، سرمای ناشی از تبخیر [Verdunstungskälte] را افزایش میدهد و زیستگاههای جدیدی ایجاد میکند. به همین دلیل، نفوذ آب یکی از اصول بنیادین در مفهوم شهر اسفنجی محسوب میشود؛ مدلی که برای مقابله با تغییرات اقلیمی طراحی شده و در آن، آب باران بهعنوان یک منبع ارزشمند در محل استفاده میشود، نه چیزی که باید دفع گردد.
رایجترین روشهای فنی نفوذ آب در شهر عبارتاند از:
- نفوذ سطحی: آب مستقیما از روی سطوح نفوذپذیر مانند سنگفرشهای مشبک یا مسیرهای بازسازیشده وارد خاک میشود.
- نفوذ به کمک حوضچه: فضاهای سبز و فرورفته آب باران را جمع کرده و با تاخیر وارد خاک میکنند.
- نفوذ به کمک مخزن شنی یا ماژولهای پلاستیکی: این مخازن زیرزمینی آب را ذخیره کرده و بهتدریج به خاک منتقل میکنند.
- سیستم ترکیبی حوضچه مخزن: آب ابتدا در حوضچههای سطحی جمع میشود و سپس به مخزن زیرین منتقل میگردد.
- نفوذ از طریق چاهک: آب باران وارد یک چاه زیرزمینی از جنس بتن یا پلاستیک شده و از کف یا دیوارهها به خاک نفوذ میکند. چون در این روش فیلتراسیون طبیعی از طریق لایه ی زنده ی خاک صورت نمیگیرد، تنها در شرایط خاص مجاز است تا از آلودگی آبهای زیرزمینی جلوگیری شود.
پیش از ساخت هرگونه سامانه ی نفوذ آب، باید آنالیز خاک، بررسی خطر سیلاب و در صورت نیاز، دریافت مجوز از مراجع آب منطقهای انجام شود. همچنین باید میزان فضای لازم، فاصله از ساختمانها و مرز زمینها بررسی شود.
