بریس سولی یک واژهی فرانسوی است که در زبانهای آلمانی و انگلیسی معادل مستقیمی ندارد و به سایهبانهای ثابت و پیشآمده روی نماها برای کنترل نور خورشید اشاره دارد. واژهی briser به معنی شکستن یا پخش کردن و soleil به معنی خورشید است، که در ترجمهی مستقیم میتوان آن را شکنندهی نور خورشید نامید.
این سایهبانها بهگونهای طراحی شدهاند که در برابر نور خورشید عمودی در مناطق گرمسیری و آفتابی قرار بگیرند، فضای داخلی را خنک نگه دارند و در عین حال، مانع از دید به بیرون نشوند. هرچقدر که پیشآمدگی بیشتر باشد یا اجزای آن بزرگتر باشند، میزان نور خورشید کاهش مییابد، اما همزمان میزان نور طبیعی در تمام طول سال کمتر میشود.
تاریخچه و توسعهی بریس سولی
این مفهوم ریشه در معماری سنتی شمال آفریقا دارد، جایی که احتمالا در گذشته از پارچههای کشیدهشدهی چادرها برای ایجاد سایه استفاده میشد. معمار مشهور لوکوربوزیه این ایده را به معماری مدرن وارد کرد و آن را بهعنوان سازههای بتنی یا فلزی پیشآمده طراحی کرد، مانند ساختمانهای او در شهر چاندیگار هند.
امروزه، بریس سولی در طراحی مدرن با متریالهای متنوعتری مانند:
- پرههای ثابت
- توریهای محافظ نور خورشید
- آلومینیوم [Aluminium]، چوب، پلاستیک یا شیشهی رنگی
این سایهبانها تاثیر زیادی بر زیبایی و طراحی معماری ساختمان دارند، زیرا موقعیت ثابتی دارند و همواره جلوهی خاصی به نما میبخشند.
مزایا و معایب بریس سولی
مزایا:
- کاهش حرارت و جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید، مخصوصا در تابستان
- حفظ دید به بیرون در حالی که از شدت نور کاسته میشود
- ایجاد جلوهی معماری خاص و مدرن در نما
معایب:
- عدم انعطافپذیری: از آنجایی که خورشید در طول روز و سال زاویهی تابشش تغییر میکند، سایهبان ثابت همیشه در همهی زمانها عملکرد بهینه ندارد.
- کاهش نور طبیعی [Sonneneinstrahlung] در برخی فصول: در زمستان که به نور بیشتری نیاز است، ممکن است میزان روشنایی داخل ساختمان کاهش یابد.
به همین دلیل، طراحی بریس سولی باید بهگونهای انجام شود که در تابستان بیشترین سایه را ایجاد کند، اما در زمستان اجازهی ورود نور کافی را بدهد.
